๑.๒ กาพย์ฉบัง ๑๖ (กาพย์ฉบำ)
แผนผัง คำประพันธ์ประเภทกาพย์ฉบัง ๑๖ จำนวน ๑ บท
"กาพย์หนึ่งพึงดูจำนวน สามวรรคชี้ชวน
วรรคต้นวรรคท้ายหกคำ
วรรคกลางมีสี่ชี้นำ ครบสิบหกจำ
หนึ่งบทฉบังบอกไป"
(ขัณธ์ชัย อธิเกียรติ)
ฉันทลักษณ์
๑. คณะ - บท มี ๓ วรรค วรรคแรกและวรรคที่ ๓ มีวรรคละ ๖ คำ วรรคที่ ๒ มี ๔ คำ (รวม ๑ บท มี ๑๖ คำ)
๒. สัมผัส - คำสุดท้ายวรรคแรกสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒
สัมผัสระหว่างบท - คำสุดท้ายของบทต้น สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคแรกของบทถัดไป
๑.๓ กาพย์สุรางคนางค์ ๒๕ (กาพย์สุรางคนา)
แผนผัง คำประพันธ์ประเภทกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ จำนวน ๑ บท
ตัวอย่าง บทประพันธ์ประเภทกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ จำนวน ๒ บท
"สุรางคนางค์
เจ็ดวรรคจัดวาง ให้ถูกวิธี
วรรคหนึ่งสี่คำ จงจำให้ดี
บทหนึ่งจึงมี ยี่สิบแปดคำ
หากแต่งต่อไป
สัมผัสตรงไหน จำให้แม่นยำ
คำท้ายวรรคสาม ติดตามประจำ
สัทผัสกับคำ ท้ายบทต้นแล"
(ฐะปะนีย์ นาครทรรพ)
ฉันทลักษณ์
๑. คณะ - ๑ บท มี ๗ วรรค วรรคละ ๗ คำ (รวม ๑ บท มี ๒๘ คำ)
๒. สัมผัส - คำสุดท้ายของวรรคแรก สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๕ และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๖, คำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ สัมผัสกับคำที่สองของวรรตที่ ๕
สัมผัสระหว่างบท - คำสุดท้ายของบทต้นสัมผัสกับกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ของบทถัดไป
หมายเหตุ - รูปแบบการเขียนกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ อาจเขียนบทหนึ่งเป็นสองบรรทัด คือ
บรรทัดแรกมี ๓ วรรคและบรรทัดที่ ๒ มี ๔ วรรค ก็ได้
- วรรณคดีในอดีตอาจพบว่า กวีมักแต่งวรรคที่ ๔ กับวรรตที่ ๕ ไม่มีการสัมผัสกัน
๑.๔ กาพย์สุรางคนางค์ ใช้ฉันทลักษณ์เช่นเดียวกับกาพย์สุรางคนางค์ ๒๕
แต่เพิ่มวรรคหน้าอีก ๑ วรรค โดยให้คำสุดท้ายของวรรคที่เพิ่มใหม่นี้สัมผัสกับคำที่สองของ
วรรคถัดมา.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น